Het EVRAS-decreet dat de seksuele vorming regelt in het Franstalig onderwijs liet de gemoederen de afgelopen weken hoog oplopen. Volgens de tegenstanders van het decreet worden kinderen hierdoor gehyperseksualiseerd, zo klinkt het in HLN. Door het decreet worden de in totaal 4 lesuren aan 11-12-jarigen en 15-16-jarigen nu volgens EVRAS-richtlijnen ingericht. Maar wat is EVRAS in feite? Is het werkelijk een links-activistische organisatie? De website van EVRAS toont alvast materiaal over ‘genderidentiteit’ en seksuele toestemming voor kinderen vanaf negen jaar en zelfs masturbatietips in voorleesboeken voor ouders van 5-6-jarigen (waar het decreet weliswaar geen toepassing op heeft).
Reeds geruime tijd houdt de gids voor seksuele opvoeding van kinderen Wallonië in de ban. ‘EVRAS’ staat voor “Education à la Vie Relationnelle, Affective & Sexuelle”, of in het Nederlands: “Onderwijs voor relationeel, emotioneel en seksueel leven”. In 2012 stemde het parlement van de Franse Gemeenschap een decreet dat scholen verplichtte werk te maken van ‘seksuele opvoeding’. De concrete inhoud werd overgelaten aan schooldirecties en inrichtende machten.
Bovenstaande was tegen de zin van organisaties die zich bezig houden met thema’s als seks en gender. Na intensief gelobby kwam er in 2018 een EVRAS-label voor wie seksuele vorming gaf. Ook werd een structuur opgesteld om de zaak te stroomlijnen.
In oktober 2022 kwam deze structuur op de proppen met de ‘EVRAS-gids’, een document van 303 pagina’s bedoeld als handleiding voor seksuele opvoeders. Dit werd als bijbel voor seksuele opvoeding voorgesteld. Deze werd opgesteld onder supervisie van de pro-abortus-organisatie Fédération Laïque de Centres de Planning Familial (Vrijzinnige Federatie van Centra voor Gezinsplanning) en O’YES (Organization for Youth Education & Sexuality).
EVRAS wordt niet gesmaakt door professionele experten
Uit professionele middens klonk meteen kritiek. Een reeks kinderpsychiaters, psychologen, psycho-analisten en therapeuten onder leiding van Sophie Dechêne publiceerden in La Libre een open brief getiteld “Non à l’hypersexualisation de nos enfants au nom d’un soi-disant progressisme!” en een online petitie dewelke intussen 10.000 ondertekenaars kent.
De professionele experten vielen zowel over de teneur van de gids als over concrete heikele punten. “De gids biedt niet een paar richtlijnen, zoals hij beweert. Hij verdedigt een ideologische visie op seksuele en emotionele opvoeding, waarbij elk kind naar eigen wens jongleert met zijn geslacht en seksualiteit, zolang er wederzijdse instemming is tussen de partners en dat kan blijkbaar al vanaf 9 jaar”, klinkt het in de brief.
Een passage die zo uit de ‘queer theory’ komt en kinderen aanzet tot verwarring over zichzelf, beschouwen de experten eveneens als problematisch. ‘In het thema ‘Genderidentiteit, genderuitdrukkingen en seksuele geaardheden’, lezen we voor kinderen vanaf vijf jaar: ‘Word je ervan bewust dat je genderidentiteit hetzelfde of verschillend kan zijn van die bij de geboorte is toegewezen. Consolideer je eigen genderidentiteit. Identificeer en breng je genderidentiteit tot uitdrukking’. Vanaf negen jaar wordt aangeraden om ‘te twijfelen aan je genderidentiteit’ en ‘je vrij te voelen om gendernormen en stereotypen in twijfel te trekken om troost te vinden. Het gaat om alles wat een transgender kan inzetten om een gevoel van welzijn te bevorderen in relatie tot de eigen genderidentiteit: de manier van kleden veranderen (of niet), hormonen nemen (of niet), toevlucht nemen tot chirurgische ingrepen (of niet).”
Ook de kritiek van Nicolas De Pape, journalist bij Le journal du Médecin, duidt erop dat de brochure geschreven is vanuit activistisch oogpunt, zonder wetenschappelijke staving. Hij noemde de gids “slordig, weinig of niet ondersteund door bronnenmateriaal en onvoldoende representatief voor een onderwijsprogramma van deze omvang”.
Andere problematische uitgaven van EVRAS is ‘Elephantine wil alles weten over haar muis’, ‘Renardo wil alles weten over zijn piemel’ en ‘Charlie wil alles weten over zijn emoties en die van anderen’. Deze voorleesboeken voor ouders richten zich expliciet op kinderen van vijf en zes jaar oud. Naast de biologische aspecten wordt hierin ook expliciet ingegaan op zelfbevrediging. Prenten raden kinderen aan om bordjes aan hun kamerdeur te gebruiken die hun ouders vertellen wanneer ze ‘tijd voor zichzelf’ en ‘intimiteit’ nemen (zie ook de omslagfoto bovenaan).
Onduidelijkheid over de auteurs die de mosterd bij de WHO haalden
Minister van Onderwijs Caroline Désir (PS) vroeg de auteurs van de ‘EVRAS-gids’ drie passages aan te passen. Over welke passages het concreet zou gaan, is niet geweten. Hoe dan ook staat intussen nog steeds dezelfde versie online, zonder aanpassingen.
MR-parlementslid Nicolas Janssen vroeg bij wijze van interpellatie naar de auteurs achter de brochure. “Volgens onze informatie hebben noch klinische kinderpsychiaters, noch klinische psychologen, noch psychotherapeuten gespecialiseerd in kinderen deelgenomen aan het schrijven en ontwikkelen van de gids”, klonk het. Op deze vraag kreeg hij geen concreet antwoord van de minister.
De grondslag van de gids kunnen we vinden in het raamwerk voor beleidsmakers, deskundigen en onderwijs- en gezondheidsautoriteiten over relationele en seksuele vorming dat opgesteld werd door de Europese regio van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Duitse Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (BzgA). Hierbij hoort een ‘matrix’ die bepaalt welke kennis, vaardigheden en attitudes jongeren per ontwikkelingsfase en leeftijdscategorie – van bij de geboorte tot vijftien jaar en ouder – moeten bezitten over seksualiteit.
In deze matrix wordt bepaald dat kinderen vanaf negen jaar “bewust moet kunnen beslissen of je wel of geen seksuele ervaringen wilt hebben”. Dit wordt ook hernomen in de EVRAS-gids. Sensoa in Vlaanderen hanteert eenzelfde matrix, al is deze minder uitgewerkt dan de Franstalige versie van de WHO.
Protest bij ouders
Het EVRAS-decreet werd intussen goedgekeurd in het parlement van Wallonië-Brussel, unaniem. In Brussel kwamen 2.000 mensen bijeen om ertegen te betogen. Ook werd reeds zes maal brand gesticht in scholen in Charleroi, waarvan vier brandstichtingen met zekerheid gelinkt kunnen worden aan verzet tegen het decreet. De Franse gemeenschapsregering houdt echter voet bij stuk.
Wat concreet werd goedgekeurd door het parlement van de Franse Gemeenschap is een voorstel om in het zesde leerjaar en het vierde middelbaar een vorming van twee uur op basis van de principes van EVRAS aan te bieden.
In ‘De Wereld Vandaag’ op Radio 1 getuigde een Brusselse moeder, Marie Fenaux, over hetgeen haar dochter in het vijfde leerjaar te horen kreeg. “Ik ben niet katholiek en ook niet conservatief, bij ons thuis wordt er vrijuit over seksualiteit gesproken”, klonk het. Na de les was haar dochter duidelijk verward over haar eigen ‘gender’. “Ja, da’s toch raar want soms doe ik toch meer jongensdingen, ben ik dan niet meer een jongen?”, kreeg ze van haar dochter te horen.
Tijdens de ‘les’ mocht er geen vertrouwd persoon aanwezig zijn, ook werden de ouders niet van tevoren ingelicht over het plaatsvinden of de inhoud ervan. Op het moment van de sessie met een persoon van EVRAS voelde haar dochter zich niet goed in haar vel omwille van familiale omstandigheden, hetgeen meteen gelinkt werd aan “het je niet goed voelen in je gender”.
“Ik hoorde van de moeder van een vriendje van mijn zoon uit het derde leerjaar, dat die jongen er echt niet goed van was. Hij was echt verward, wou niet meer naar school en wou zeker die sessies niet meer doen”, aldus Marie op Radio 1. “Elk kind is anders. Ik ben niet tegen openheid, maar ik denk dat het anders moet worden aangepakt, meer op maat van kinderen en in overleg met ouders.”
EVRAS, activisme vermomd als onderwijs?
Het mag duidelijk zijn dat het in de EVRAS-gids niet zozeer, of enkel, gaat om het concreet inlichten van kinderen over ‘de bloemetjes en de bijtjes’. Tevens kan men zich vragen stellen over het uitbesteden van leerdoelstellingen omtrent seksuele opvoeding aan openlijk links-activitische organisaties.
Hoe dan ook zijn de EVRAS-gids en de leerstof die gegeven wordt niet hetzelfde; de gids is bedoeld voor opvoeders en leerkrachten en is “niet bedoeld om te worden verspreid onder kinderen en jongeren. Het is gericht op betrokkenen die toezicht houden op de activiteiten van EVRAS of zelfs op educatieve teams”.
Maar EVRAS wil wel natuurlijk dat ouders, opvoeders en leerkrachten zoveel mogelijk meenemen van wat EVRAS aanbiedt, ook buiten de 303-pagina’s-tellende gids. Daarom bieden ze uitvoerig materiaal aan, voor doelgroepen vanaf 5 jaar. En die inhoud is niet altijd even conventioneel.
