Morgen spelen zich in Turkije presidentsverkiezingen af. Het belooft een spannende uitslag te worden. Volgens de peilingen van Politico behalen huidig president Recep Tayyip Erdoğan en oppositieleider Kemal Kılıçdaroğlu elk ongeveer 50% van de stemmen. De uitslag van de verkiezingen zal niet alleen een grote invloed hebben op de toekomst van Turkije zelf, maar ook op de relatie met de Europese Unie.
De Turkse verkiezingen hebben echter ook voor heel wat problemen gezorgd in Europa. Zowel in Duitsland, België als Litouwen was er sprake van onrust in de aanloop naar de verkiezingen van zondag. Ook Griekenland en Cyprus zitten met kopzorgen ten gevolge van de imperialistische retoriek van Erdogan en ook bij stemlokalen in Frankrijk (en in dit land) braken vorige week vechtpartijen uit tussen Turken, waarbij de politie traangas moest gebruiken om het geweld te stoppen.
Griekenland en Cyprus
Op de Turken zelf na zullen de Grieken de Turkse verkiezingen van zondag wellicht het best volgen. Zij maken zich echter weinig illusies dat alles na de stemming rooskleurig zal zijn, ongeacht wie er wint. Oppositieleider Kılıçdaroğlu zou zeker een gemakkelijker diplomatieke partner zijn, maar velen merken op dat hij eerder een verandering van stijl dan van inhoud zou kunnen bieden.
Het officiële standpunt van Turkije is dat Athene de eilanden in het oosten van de Egeïsche Zee moet demilitariseren. Veel Grieken vrezen dat Turkije er territoriale ambities op nahoudt. De vraag blijft in hoeverre het mogelijk is om deze imperialistische retoriek van Erdogan om te draaien, wanneer de lat zo hoog gelegd is.
Ook Cyprus heeft te maken met twijfels. De president van Cyprus, Nikos Christodoulides, voorspelde in een recent interview dat de gesprekken over de hereniging van Cyprus weer op gang zouden komen, maar merkte ook op dat hij niet dacht dat Erdoğan en Kılıçdaroğlu sterk van mening zouden verschillen over hun aanpak van Cyprus.
Duitsland
In Duitsland proberen aanhangers van de Turkse president Erdogan hun tegenstanders te intimideren. De CHP, de belangrijkste oppositiepartij, stuurt Turken uit heel Berlijn naar het consulaat om te stemmen. Maar bij aankomst zeggen ze dat pro-Erdogan-demonstranten hen buiten het gebouw opwachten. Ook zouden er auto’s rond de plaatselijke CHP-afdeling hebben gereden die liedjes van Erdogans AKP-partij schallen.
Eerder dit jaar bedreigde een lid van Erdogans AKP-partij verbannen Turkse leiders in Duitsland met de woorden “we slaan ze in Turkije in elkaar en nu gaan we ze in Duitsland in elkaar slaan”. Maar liefst anderhalf miljoen Turken zullen in Duitsland kunnen stemmen. Velen van hen stammen af van migranten die als arbeider na de Tweede Wereldoorlog naar West-Europa gevraagd werden om er tijdelijk te verblijven. Van het tijdelijke is echter niet veel in huis gekomen.
België
Aanhangers van Erdogan gingen al meermaals op de vuist met politieke tegenstanders. Zo ook meermaals in Antwerpen, zoals begin deze maand bleek uit opgedoken beelden. De Antwerpse politie bevestigde toen aan V-NIEUWS “dat er enkele incidenten waren bij de stembussen”. Lijfwachten van een Turkse burgemeester die in Antwerpen campagne kwam voeren zouden aanhangers van een oppositiepartij aangevallen hebben.
België kampt verder nog met de campagne van de Diyanet-moskeeën voor Erdogan. In deze moskeeën zou regelmatig pro-Erdogan propaganda verkondigd worden en flyers van zijn partij uitgedeeld worden. Volgens Sam van Rooy, parlementslid voor het Vlaams Belang, legt de massale opkomst voor de Turkse verkiezingen op ons grondgebied een fundamenteel integratieprobleem bloot. “Voor ons is het duidelijk: men kan niet én Vlaming én Turk zijn. Geen dubbele nationaliteit, geen moskeeën en geen Turkse verkiezingen op ons grondgebied.”
Litouwen
Turken hebben voor het eerst de kans gekregen om in Litouwen te stemmen, aangezien hun aantal de afgelopen jaren aanzienlijk is toegenomen, met bijna 2.000 nu in de Baltische staat. Maar naarmate meer Turken in de Baltische natie arriveerden, kwam ook hun politieke rivaliteit. In Vilnius, de Litouwse hoofdstad, zijn er naar verluidt aparte moskeeën en culturele centra voor aanhangers van Erdogan en die van de verschillende oppositiemachten.
“Deze politieke spanningen spelen eigenlijk meer in het buitenland omdat mensen vrijer zijn om hun mening te uiten en aan activisme te doen,” zegt een vrijwilliger die de verkiezingen in Litouwen overziet. “Turkse politiek is als voetbal, je wordt geboren met je team en zal het hoe dan ook steunen.” De verkiezingen zijn met andere woorden het zoveelste bewijs dat men Turken wel uit Turkije kan halen, maar Turkije zelden uit een Turk.
