De Belgische overheidsdiensten weigeren om burgers en bedrijven te voorzien van informatie waar ze recht op hebben. Mensen worden zonder geldige reden afgewimpeld of van het kastje naar de muur gestuurd. Dat blijkt uit een onderzoek van De Tijd. In Vlaanderen is de situatie iets beter.
Iedereen heeft het recht elk bestuursdocument te raadplegen en er een kopie van te krijgen. Dat staat al 30 jaar in de Grondwet. Toch bleken de overheidsdiensten of -instellingen het afgelopen jaar bijna 85 procent van de bestuursdocumenten, volledig of gedeeltelijk, onterecht af te schermen. De fiscus is echter koploper. Bij een derde van de gevallen schermden ze onterecht info af. Het gaat dan om mensen en bedrijven die inzage vroegen in hun belastingdossier.
Federale diensten en instellingen
De fiscus is echter niet alleen. De 102 federale dossiers die onderzocht werden door De Tijd, gingen over 35 verschillende federale overheidsdiensten en -instellingen. Daarvan bleken er 30 onterecht informatie te hebben geweigerd. Het gaat onder meer over de FOD Volksgezondheid, de FOD Justitie, de NMBS en het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten en de federale politie. Zo werden vragen, betreffende de reden waarom een treinloket gesloten was of wat de stand van zaken is in het dossier van een asielaanvraag, volledig onterecht afgeblokt. In sommige gevallen werden mensen zonder reden naar een andere overheidsdienst verwezen.
In principe kan een overheidsdienst alleen informatie weigeren als de vraag te vaag of onredelijk is, het vrijgeven van de info de privacy schaadt, het gevraagde document onvolledig is en tot misvattingen kan leiden, een andere wet verplicht tot geheimhouding of als de openbaarmaking niet opweegt tegen andere belangen, zoals de veiligheid van de bevolking, een strafonderzoek of een economisch of financieel belang van ons land.
Vlaamse overheidsdiensten, steden en gemeenten
Uit het onderzoek van De Tijd blijken ook de Vlaamse overheidsdiensten, steden en gemeenten onterecht informatie achter te houden voor burgers en bedrijven. In Vlaanderen trekken jaarlijks ongeveer 350 burgers, organisaties en bedrijven naar de onafhankelijke Beroepsinstantie Openbaarheid van Bestuur. In meer dan de helft van die dossiers houdt de Vlaamse overheid onterecht informatie achter.
Opvallend is dat wie beroep aantekent tegen een weigering, vaak alsnog informatie los kan weken. In een kwart van de gevallen van de beroepsdossiers werd nog voor een uitspraak van de Beroepsinstantie info vrijgegeven.
