“Wie gelooft die mensen nog?” Met die gevleugde uitspraak schilderde voormalig minister-president Yves Leterme (cd&v) de Open Vld van toenmalig premier Guy Verhofstadt neer als een partij van beroepsleugenaars en opportunisten. Weinig of niets van wat ze verkondigden zou zich immers in beleid vertalen. Vandaag belooft Open Vld nieuwe kerncentrales te bouwen, circa 20 jaar nadat Verhofstadt de kernuitstap bezegelde met Groen. Wat wil Open Vld nu écht en weten ze het zelf nog? Dat vraagt hoofdredacteur Jonas Naeyaert in dit historisch overzicht en editoriaal.
“We hebben kerncentrales nodig om aan de stijgende vraag naar elektriciteit te kunnen voldoen”. Dat is de ietwat verbazende uitspraak dat Open Vld-voorzitter Tom Ongena maakt in De Tijd donderdag. De komende 40 jaar zouden we kernenergie nodig hebben. De pro-nucleaire demarche komt er na een uitspraak door premier Alexander De Croo (Open Vld) die stelde dat kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 niet tien, maar twintig jaar moeten worden verlengd. Maar hoe geloofwaardig zijn die liberale pro-nucleaire ouvertures?
De grootste ideologische vijand van Open Vld is Open Vld van een jaar of twee geleden
Eerst en vooral moeten we teruggaan naar de fameuze kernuitstap. In 2003 werd onder de paarsgroene regering van toenmalig premier Guy Verhofstadt de wet op de kernuitstap gestemd. Dat stond in het paarsgroene regeerakkoord van 1999. Volgens deze wet mogen er geen nieuwe kernreactoren worden gebouwd. De bestaande reactoren te Doel en Tihange moesten gestopt worden 40 jaar na hun ingebruikname waardoor er al drie centrales zouden sluiten in 2015.
Die kernuitstap-tijdschema’s zouden in latere jaren nog aangepast en verlengd worden, maar de wet zelf bleef staan, ook toen N-VA tijdens Michel I (2014-2018) de kernuitstap probeerde terug te draaien. Wie lag dwars zodat de kernuitstap toen niet geannuleerd werd? Niemand anders dan toenmalig Open Vld-voorzitter en huidig minister Gwendolyn Rutten. Sterker; het was voor haar partij in 2018 een zelfverklaard breekpunt om de kernuitstap in 2025 volledig uit te voeren en dus alle kerncentrales stop te zetten.
Even doorspoelen naar 2020, toen werd Egbert Lachaert midden de formatiegesprekken verkozen als Open Vld-voorzitter met eerder rechtse/Vlaamse standpunten. HLN kopte: “De wereld volgens Open Vld als Lachaert voorzitter wordt: geen kernuitstap en regio’s die beslissen over alle centen.”
Een jaar later in 2021 zou Lachaert de piste van een kernverlenging afsluiten en letterlijk doodverklaren. Dit omdat de regering niet langer gesprekken met uitbater Engie wou voeren over de levensduurverlenging voor de twee jongste kerncentrales. Lachaert sprak toen over een “lijk dat dood is kan je niet blijven reanimeren”.
Bokkensprongen en leugens
Maar dat lijk sprong kennelijk recht een jaar later in 2022 met de start van de oorlog in Oekraïne en de gerelateerde energiecrisis. Doel 3 en Tihange 2 werden onherroepelijk gesloten, maar Doel 4 en Tihange 3 werden verlengd tot 2035. Plots kon het wel.
Vandaag pleit Open Vld voor nieuwe kerncentrales, want “als we niets doen, dreigen we niet te kunnen voldoen aan de stijgende vraag naar elektriciteit”. Maar niemand kan voorspellen waar Open Vld volgend jaar voor zal pleiten.
Of anders gesteld: wie gelooft die mensen nog?
