Oezbekistan heeft in een streng gecontroleerd referendum met een overweldigende meerderheid grondwetswijzigingen goedgekeurd waardoor president Shavkat Mirziyoyev tot 2040 aan de macht kan blijven. Internationale waarnemers hebben het referendum evenwel als democratisch gebrekkig bestempeld, zo meldt Euractiv.
Volgens de voorlopige resultaten die op 1 mei zijn bekendgemaakt, zijn de wijzigingen goedgekeurd met ongeveer 90% van de uitgebrachte stemmen.
Schijn van persvrijheid in Oezbekistan
De goedkeuring van de tekst stond praktisch buiten kijf na een eenzijdige campagne. In Oezbekistan wordt de pers grotendeels door de staat gecontroleerd, waardoor kritiek op het regeringsbeleid en dissidente stemmen geen platform vinden.
De regering heeft veel moeite gedaan om de stemming een schijn van legitimiteit te geven. Zo werden lokale beroemdheden ingeschakeld bij grote bijeenkomsten en concerten om de voorstellen en de president aan te prijzen.
Maar verkiezingswaarnemers van de ‘Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa’ (OVSE) zeiden dat bij de stemming de deelname van de oppositie van betekenis ontbrak en dat deze niet echt representatief was. Twee anonieme journalisten van de staatsmedia beweerden in een interview “instructies te hebben gekregen om Oezbekistan, het referendum en de president op een positieve manier weer te geven”.
Wie is president Mirziyoyev?
Mirziyoyev werd in 2016 president na de dood van dictator Islam Karimov. Nadat Oezbekistan zich in 1991 onafhankelijk had verklaard van de Sovjet-Unie, werd Karimov de eerste president van het land. In die periode werd zijn regering bekritiseerd vanwege de schendingen van de mensenrechten en de onderdrukking van de politieke oppositie. Mirziyoyev was jarenlang eersteminister onder het bewind van Karimov.
Mirziyoyev heeft zichzelf voorgesteld als de moderne opvolger van Karimov. Als de door hem voorgestelde hervormingen worden bevestigd, kan de presidentiële termijn worden verlengd van vijf tot zeven jaar, waardoor Mirziyoyev nog twee termijnen kan dienen.
Ondanks de recente hervormingen blijft Oezbekistan volgens critici een autoritair land. Mirziyoyev heeft volgehouden dat de hervorming het bestuur en de levenskwaliteit zal verbeteren. Maar hij zal het meest profiteren van de veranderingen.
Een “nieuw Oezbekistan”
De grondwetswijzigingen omvatten ook een verbod op de doodstraf en de bescherming van de mensenrechten voor wat Mirziyoyev een “Nieuw Oezbekistan” heeft genoemd. Maar ondanks enige economische vooruitgang en sociale verbeteringen laat de regering geen afwijkende meningen toe.
Activisten zeggen dat de rechten nog steeds worden geschonden en de autoriteiten hebben geen teken gegeven dat zij een politieke oppositie willen toestaan.
