Politicoloog Bart Maddens (KU Leuven) is weinig mild voor formateur en partijvoorzitter Bart De Wever (N-VA). “De N-VA weigert de macht die ze heeft te gebruiken”, klinkt het in De Standaard. En wat nog meer: De Wever zou “een systeem proberen redden waarvan hij zelf zegt dat het niet werkt”. Dat systeem is natuurlijk België.
Op enkele dagen voor de vermoedelijke finish inzake de Belgische formatie heeft professor Maddens enkele ernstige vragen over het gebrek aan communautaire ambitie die N-VA aan de dag legt. Maddens waarschuwt meteen ook De Wever. “Met alleen wat symbolische snoepjes zal de Vlaamse beweging, maar ook de N-VA-achterban, geen vrede nemen.” Er zal met andere woorden “meer moeten inzitten dan” een betaalde Vlaamse feestdag of de afvoering van de senaat.
Toch ligt er weinig meer op tafel dan dat. De Arizona-partijen hebben geen tweederdemeerderheid en De Wever ging er niet naar op zoek. Dat verhindert dan ook enkele belangrijke hervormingen gezien veel vast zit in de grendelgrondwet. Bovendien zorgt de Bijzondere Financieringswet ervoor dat een eventuele ‘tax shift’ de deelstaten en dus Vlaanderen kan benadelen. Die krijgen een toelage van het federaal niveau onder meer door een percentage van de personenbelasting, maar een meer rigide stuk van de BTW-inkomsten.
De Wever stelt steevast dat iedereen een inspanning moet leveren: “De vraag is: waarvoor moeten we die offers brengen?”
Nochtans, zo zegt Maddens, “als de politieke wil er is, is veel mogelijk. De N-VA moet daar haar politieke gewicht voor gebruiken. Ze zal de premier leveren en veel meer macht hebben dan CD&V had in de vorige regering. Zij kan de splitsing van gezondheidszorg en arbeidsmarktbeleid voorbereiden. Je kan die domeinen nog puur formeel federaal houden, maar de facto al door de gewesten laten uitvoeren.”
Het ging de voorbije maanden evenwel bijna nooit over het communautaire, laat staan dat dit thema het grote struikelblok was waardoor de formatie al bijna 8 maanden aansleept. Maddens neemt het De Wever dan ook kwalijk dat hij steeds “een keuze […] tussen Antwerpen en de Wetstraat 16” maakt, klinkt het, “maar het Vlaamse niveau komt in zijn mentale wereld blijkbaar niet voor.”
En zelfs De Wevers retoriek zou verkeerd zitten. “De Wever vraagt van iedereen een inspanning: langer werken, minder pensioen, lagere sociale uitkeringen enzovoort”, analyseert de politicoloog tot slot in De Standaard. “De vraag is: waarvoor moeten we die offers brengen? Om een Belgisch systeem in stand te houden waarvan de toekomstige Belgische premier zelf zegt dat het op geen enkele manier de Vlaamse welvaart kan garanderen? De enige conclusie is dat al die offers voor niets worden gevraagd. Hij probeert een systeem te redden waarvan hij zelf zegt dat het niet kan werken.”
“De Wever probeert een systeem te redden waarvan hij zelf zegt dat het niet kan werken” stelt Prof. Bart Maddens terecht. https://t.co/N0OUf66f5N pic.twitter.com/lJGdmtsj9M
— Freija Van den Driessche (@FreijaVDD) January 28, 2025