De Vlaamse Regering heeft alweer gefaald om een nieuw stikstofakkoord te maken. Afgelopen zondag was de allerlaatste deadline er, maar ook het ‘ultiem voorstel’ van minister-president Jan Jambon strandde: Open Vld en N-VA waren akkoord, cd&v zei ‘njet’. De oppotie maakt alleszins brandhout van het debacle: “Dit wordt een regering […] van doodlopende zaken”, voorspelde Vlaams Belang-fractieleider in het Vlaams Parlement Chris Janssens zondag.
“Twee van de drie regeringspartijen hebben het voorstel aanvaard”, zei Jambon gisteravond in een verklaring. “Er is dus geen eensgezindheid, maar wel een ruime meerderheid voor dat voorstel. De conceptnota is bijgevolg goedgekeurd.” Een vreemde stelling, gezien een regering in België werkt in consensus. Met andere woorden: iedereen binnen de regering moet zijn akkoord geven. En dat akkoord is er niet.
Het Vlaams Belang schoot zondag dan ook met scherp: “Voor ons wat het een jaar geleden al duidelijk dat dit akkoord onaanvaardbaar is”, liet Janssens al weten. Maar “het onvermogen van deze Vlaamse regering heeft een toppunt bereikt. Jambon zei woensdag dat hij nog tot eind deze week tijd had om een compromis te sluiten. Helaas heeft de Vlaams minister-president zo weinig daadkracht dat hij zelfs zijn eigen deadlines mist.”
Complete crisis, maar weinig alternatieven voor coalitiepartijen en huidige Vlaamse Regering
De crisis is dus compleet. En wat er nu zal gebeuren is niet geheel duidelijk. In tegenstelling tot wat de meeste media en analisten beweren, kan de Vlaamse Regering wel ‘vallen’ – in de zin dat ze kan vervangen worden. Wat niet mogelijk is, is vervroegde verkiezingen. Met andere woorden: het parlement dat in 2019 is verkozen, blijft hetzelfde tot volgend jaar in 2024. En dat maakt een vervanging moeilijk of zelfs virtueel onmogelijk; het enige dat eventueel kan is een nieuwe meerderheid met N-VA, Open Vld en Vooruit. Maar die coalitie heeft slechts 1 zetel op overschot en is bovendien weinig wenselijk voor Vooruit-voorzitter Conner Rousseau – die op amper 1 jaar voor de verkiezingen niet de oppositierol gaat willen inwisselen voor die depanneur van de meerderheid.
Als cd&v geen deel meer uitmaakt van de Vlaamse regering, kijken N-VA en Open Vld dan voor een wisselmeerderheid per dossier naar de linkse woke-partijen Vooruit en Groen of naar de rechtse Vlaams-nationalisten van het Vlaams Belang? N-VA zal kleur moeten bekennen.
— Chris Janssens (@chrisjanssensVB) March 6, 2023
De cd&v beweert intussen wel te willen om verder te blijven praten. “Dat is voor mij helemaal niet aan de orde, uit de regering stappen, vertelt landbouwminister Jo Brouns (cd&v) aan HLN. “Het is een belangrijk dossier voor heel Vlaanderen, voor de natuur, voor de toekomst van jonge landbouwers en onze hele economie. We zijn bereid verder te blijven zoeken in moeilijke omstandigheden.” Vanuit cd&v zijn er dus voorlopig nog geen dreigementen om uit de regering te stappen. Jambon heeft van zijn kant in ieder geval wel een ultimatum gesteld, of toch iets wat er op lijkt. En Jambon heeft ook opties.
Vooruit – en in mindere mate Groen – hebben immers aangegeven bereid te zijn om voor dit akkoord een wisselmeerderheid te leveren aan N-VA. Dat zou willen zeggen dat in het Vlaams Parlement het plan van Jambon alsnog gestemd wordt. Het is evenwel onwaarschijnlijk dat cd&v dit gaat slikken. Als zij eenzijdig uit de Vlaamse Regering stappen, zonder dat een constructieve motie van wantrouwen wordt gestemd in het Vlaams Parlement, krijgen we een minderheidsregering onder Jambon (net zoals voormalig MR-premier Charles Michel er federaal één had na 2018 naar aanleiding van de exit van N-VA omwille van het Marrakesh-pact). Deze ‘regering van doodlopende zaken’ zal natuurlijk ernstig verlamd zijn tot volgend jaar wegens het gebrek aan parlementaire meerderheid: alles van nieuwe wetgeving of hervormingen zal gestaakt worden.
